EK SAYFA – 1517-2
27. ABDULLAH B. MES'UD R.A.'IN MENKIBELERİ
حدثنا حفص بن
عمر: حدثنا
شعبة، عن
سليمان قال: سمعت
أبا وائل قال:
سمعت مسروقا
قال: قال عبد الله
بن عمرو:
إن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم لم يكن
فاحشا ولا متفحشا،
وقال: (إن من
أحبكم إلي
أحسنكم
أخلاقا).
وقال:
(استقرئوا
القرآن من
أربعة: من عبد
الله بن
مسعود، وسالم
مولى أبي
حذيفة، وأبي
بن كعب، ومعاذ
بن جبل).
[-3759-] Ebu. Vail dedi ki: Mesruk'u şöyle derken
dinledim: "Abdullah b. Amr dedi ki:
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ne çirkin konuşur, ne de
çirkin konuşmaya gayret gösterirdi. Yine şöyle buyurmuştur: Aranızda en
sevdiklerim ahlakı en güzel olanlarınızdır."
[-3760-] Ayrıca şöyle buyurmuştur: "Kur'an okumayı şu dört kişiden
öğreniniz:
Abdullah b. Mes'ud'dan, Ebu. Huzeyfe'nin mevlası Salim'den, Ubey
b. Ka'b'dan ve Muaz b. Cebel'den."
حدثنا موسى،
عن أبي عوانة،
عن مغيرة، عن
إبراهيم، عن
علقمة:
دخلت
الشأم فصليت
ركعتين، فقلت:
اللهم يسر لي جليسا
صالحا، فرأيت
شيخا مقبلا،
فلما دنا قلت:
أرجو أن يكون
استجاب، قال:
من أين أنت؟
قلت: من أهل
الكوفة، قال:
أفلم يكن فيكم
صاحب النعلين
والوساد
والمطهرة، أو
لم يكن فيكم
الذي أجير من
الشيطان، أو
لم يكن فيكم
صاحب السر
الذي لا يعلمه
غيره، كيف قرأ
ابن أم عبد:
{والليل إذا
يغشى}. فقرأت:
{والليل إذا
يغشى. والنهار
إذا تجلى. والذكر
والأنثى}. قال
أقرأنيها
النبي صلى
الله عليه
وسلم، فاه إلى
في، فما زال
هؤلاء حتى
كادوا
يردونني.
[-3761-] Alkame'nin (şöyle dediği rivayet edilmiştir):
"Şam'a girdim. İki rekat namaz kıldıktan sonra: Allah'ım, bana yanıma
oturacak (Salih) birisini nasip et, dedim.
Yaşlıca bir adamın gelmekte olduğunu gördüm. Yaklaşınca: Umarım
Allah duamı kabul etmiştir, dedim. Sen nerelisin dedi. Ben KUfelilerdenim
dedim. Peki aranızda nalınların, yastığın ve abdest suyu taşınan mataranın
görevlisi yok mu? Yahut aranızda şeytandan korunan kimse yok mu? Yine aranızda
ondan başka kimsenin bilmediği sırrın sahibi yok mu? Ya Ümmü Abd'in oğlu
(Abdullah b. Mes'ud) "Ve'l-leyli (suresin)"i nasıl okur, dedi. Ben
de: "Ve'l-leyli iza yağşa, ve'nnehari iza tecella, ve'z-zekeri ve'l-unsa:
Örtüp bürüdüğü zaman geceye, aydınlandığı zaman gündüze, erkeğe ve dişiye
andolsun" diye okudum.
O da bana dedi ki: Bunu Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem bana
ağzından (arada kimse olmaksızın) ağzıma (böylece) okuttu. Fakat bunlar neredeyse
beni geri döndürecekler. "
Burada zikredilen son ayetin "ve ma halaka'z•zekera
ve'l-unsa" şeklindeki okuyuşa döndürülmek istendiğini kast etmektedir.
(Aynı, XVI, 247).
حدثنا
سليمان بن
حرب: حدثنا
شعبة، عن أبي
إسحاق، عن عبد
الرحمن بن
يزيد قال:
سألنا
حذيفة عن رجل
قريب السمت
والهدي من النبي
صلى الله عليه
وسلم حتى نأخذ
عنه، فقال: ما أعرف
أحدا أقرب
سمتا وهديا
ودلا بالنبي
صلى الله عليه
وسلم من ابن
أم عبد.
[-3762-] Abdurrahman b. Yezid dedi ki: "Biz,
Huzeyfe'ye, (ashab arasında) güzel görünüşü ve gidişi itibariyle Nebie en yakın
kişinin kim olduğunu -onu bilip öğrenelim diye- sorduk.
Dedi ki:
Ben güzel görünüşü, gidişi, şekli ve şemaili itibariyle İbn Ümmü
Abd'den daha çok Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e 'yakın (benzer) kimse
bilmiyorum."
Bu Hadis 6097 numara ile gelecektir.
حدثني محمد
بن العلاء:
حدثنا
إبراهيم بن
يوسف بن أبي
إسحاق قال:
حدثني أبي، عن
أبي إسحاق قال:
حدثني الأسود
بن يزيد قال:
سمعت أبا موسى
الأشعري رضي
الله عنه يقول:
قدمت
أنا وأخي من
اليمن،
فمكثنا حينا،
ما نرى إلا أن
عبد الله بن مسعود
رجل من أهل
بيت النبي صلى
الله عليه
وسلم، لما نرى
من دخوله
ودخول أمه على
النبي صلى الله
عليه وسلم.
[-3763-] Esved b. Yezid'den dedi ki: Ebu Musa el-Eş'ari
r.a.'i şöyle derken dinledim:
"Kardeşim ile birlikte Yemen'den geldik. Belli bir süre hep
Abdullah b. Mes'ud'u -kendisinin ve annesinin Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in huzuruna girdiklerini (çokça) gördüğümüz için- ancak Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in Ehl-i Beyt'inden bir adam olarak düşünürdük."
Bu Hadis 3484 numara ile gelecektir.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Abdullah b. Mes'ud" b. Gafil b. Hubeyb b. Şemah b.
Huzeyl b. Mudrike b.
İlyas b. Mudar "ın menkıbeleri" Babası cahiliye
döneminde ölmüş, annesi Müslüman olmuş ve sahabeler arasına katılmıştır. Bundan
dolayı bazı hallerde ona nispet edilmiştir. Kendisi erken Müslüman
olanlardandır. İbn Hibban'ın onun yoluyla rivayet ettiğine göre İslama giren
altıncı kişidir. Her iki hicrete de katılmıştır. İleride Bedir gazvesinde
bulunduğu da kaydedilecektir. Kufe'de Ömer ve Osman tarafından Beytu'l-Mal'ın
başına getirilmiştir.
Ömrünün sonlarına doğru Medine'ye gelmiştir. Osman radıyAllahu
anh'ın halifeliği döneminde 32 yılında altmışı aşkın yaşında iken vefat
etmiştir. Ashab-ı kiram'ın alimlerinden olup, arkadaşlarının çokluğu ve ondan
ilim öğrenenlerin fazlalığı dolayısıyla ilmi yaygınlaşanlardandır.
Daha sonra musanmf (Buhari) bu başlık altında Huzeyfe'nin şu
sözlerini nakletmektedir: "Görünüşü" yani huşOu "gidişi"
yol alışı, tutumu "şekli, şemaili" yani yaşayışı, hali "(Nebi
sallall€ıhu aleyhi ve sellem'e Abdullah b. Mes'ud'dan daha yakın) hiçbir kimse
bilmiyorum" sözlerini zikretmektedir. Bu rivayet onun dışa yansıyan
halinin güzel işlerine delil teşkil eden hususlardan birisidir, diye
zikrediimiş gibidir.
"Ümmü Abd'in oğlu" ile kast edilen Abdullah b.
Mes'ud'dur. Onun annesinin künyesi Ümmü Abd idi. Hakim ve başkaları, Ebu Vail
yolu ile Huzeyfe'den şöyle dediğini rivayet etIT!ektedir: "Muhammed
sallall€ıhu aieyhi ve sellem'in ashabından mahfilz olanlar da andalsun
biliyorlardı ki, Ümmü Abd'in oğlu Kıyamet gününde vesile itibariyle onların
(Allah'a) en yakınları olacaktır."